کد مطلب:28334 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:98

پرهیزاندن از قضاوت ستمگرانه و ناآگاهانه












1662. امام علی علیه السلام: زشت ترین كار، ستمِ قُضات است.[1].

1663. امام علی علیه السلام: آن كه داوری هایش ستم باشد، قدرتش نابود شود.[2].

1664. امام علی علیه السلام: به درستی كه دشمن ترینِ آفریدگان، نزد خداوند عز و جل دو كس اند:... و كسی كه مردانی را از میان نادانان گرد آورد، گرفتار تاریكی فتنه هاست. آدم نمایان، او را دانا نامیده اند و یك روز را به سلامت نگذرانده است. آغاز كرد و گِرد آورد چیزی را كه اندكش از بسیارش بهتر است، تا آن گاه كه از آبِ بدمزه، سیراب شود و دانش بیهوده اندوزد. پس میان مردم، به داوری نشیند و خود را عهده دار گشودن مشكل دیگری بیند؛ و اگر با قاضی پیش از خود مخالفت كند، در امان نیست كه حكم او را آن كه پس از او می آید، بشكند، آن گونه كه او با پیشینیان كرد؛ و اگر كارِ سربسته و دشواری نزد او بَرَند، یاوه هایی چند از رأی خود، آماده گردانَد و آن را صواب داند.

پس او با فرورفتن در امور مشتبه، گویا در تنیده های عنكبوت است كه نمی داند بر خطاست یا به حقیقت رسیده است. آنچه را خود نپذیرد، علم به حساب نیارد و جز آنچه خود بدان رسیده، به مذهبی معتقد نباشد. اگر چیزی را به چیزی قیاس كرد، رأی خود را تكذیب نكند و اگر حكمی را نداند، آن را بپوشانَد؛ چرا كه از نادانی خویش آگاه است، تا به وی نگویند كه نمی داند. آن گاه جسارت بورزد و داوری كند. پس او كلید تاریكی هاست، جوینده شبهات است و پوینده جهالت ها.

از آنچه نمی داند، عذر نخواهد تا سالم مانَد و به دانش، از روی قطع و یقین نچسبد تا بهره بَرَد. روایت ها را بپراكَنَد، چنان كه باد، كاه را زیر و رو سازد. ارثیه ها[ ی به ناحق تقسیم شده] از او بگریند و خون ها از او فریاد كنند. با دادرسی اش، ناموس حرام، حلال گردد و حلال، حرام شود. نه در صدور حكم آنچه بر او وارد شود، مورد اعتماد است، و نه در آنچه از او سر زد، شایسته است؛ چرا كه مدّعی دانستن حقیقت است.[3].









    1. غرر الحكم: 3011، عیون الحكم والمواعظ: 2671/119.
    2. غرر الحكم: 7943، عیون الحكم والمواعظ: 8161/454.
    3. الكافی: 6/55/1، نهج البلاغة: خطبه 17، الإرشاد: 231/1، الاحتجاج: 143/621/1.